In de factsheet ‘Jij en je Gezondheid Almere 2018-2019’ staan de resultaten van de Almeerse jongeren uit klas 1 en 3 van het Vmbo en klas 2 en 4 van Havo/Vwo van het voortgezet onderwijs. U vindt hier informatie over onder andere gezondheid, leefstijl, welzijn en school.

Leeswijzer
Voor het merendeel van de onderwerpen in ‘Jij en je Gezondheid’ wordt de uitkomst van de vragen weergegeven als een risicoscore op het probleem.. Om te bepalen of een jongere al dan niet te maken heeft met één van de gezondheidsproblemen, worden in dit rapport de scores ‘matig en hoog risico’ beide gerapporteerd. Ga hier naar de buurtmonitor op Een Gezonder Flevoland.

Uitgelicht

Voeding
In Almere ontbijten zeven op de tien jongeren (69%) regelmatig. In 2016-2017 ligt dit percentage nog op 77%.

Bewegen
Van de Almeerse jongeren sport 37% minstens 7 uur per week. In Flevoland is dit percentage 39%. Van de jongeren in Almere scoort één op de tien slecht op lichamelijke beweging.

Roken
Zeven procent van de jongeren in Almere heeft wel eens gerookt. In de afgelopen drie maanden heeft 1% minimaal wekelijks gerookt in Almere. Beide percentages liggen rond het Flevolands gemiddelde.

Alcohol
Ruim twee op de tien jongeren hebben alcohol gedronken in de afgelopen drie maanden (22%). Van de jongeren geeft 3% aan weleens vijf drankjes of meer per drinkgelegenheid te hebben gedronken (binge drinken) in de afgelopen drie maanden.

Gamen
Van de jongeren in Almere gamet 22% vrijwel dagelijks. Voor Flevoland is dit percentage 24% van de jongeren.

Toelichting

Algemene gezondheid

Hoe gaat het met je?
In Almere beoordeelt 88% van de jongeren hun kwaliteit van leven als goed. Dit is ongeveer gelijk aan het Flevolands gemiddelde (90%).

Kwaliteit van leven gaat over gezondheid en welzijn. Hoe jongeren dit ervaren voorspelt ook de gezondheid in de toekomst. Het gaat om het totaalplaatje: fysiek, emotioneel, sociaal en cognitief.

Voorspellers voor een goede gezondheid zijn het beoefenen van lichamelijke activiteit en het dagelijks eten van groenten. Gedrag als roken en gamen zijn belangrijke voorspellers voor een slechte(re) gezondheid.

Leefgewoonten

Gewicht
Twee op de tien jongeren in Almere hebben overgewicht, 16% heeft matig overgewicht en 4% heeft ernstig overgewicht. De laatste jaren is het percentage jongeren met overgewicht in Almere redelijk stabiel.

Gezond gewicht is belangrijk. Jongeren met overgewicht hebben meer kans op een aantal chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten, maar ook op problemen met de psychosociale gezondheid.

Ondergewicht komt daarnaast voor bij zeven procent van de jongeren. Jongeren met ondergewicht hebben risico op andere problemen: een tekort aan voedingsstoffen kan leiden tot moeheid, lusteloosheid en concentratieproblemen. De jongeren zijn gemeten en gewogen door een doktersassistente of verpleegkundige. Het gaat hier niet om zelfrapportage.

Voeding
Voeding en voedingsstoffen zijn belangrijk voor een goede energiebalans, de gezondheid en de groei van jongeren.

Ontbijten
Bij een gezond voedingspatroon hoort regelmatig ontbijten. In Almere ontbijt 69% van de jongeren regelmatig, in Flevoland is dit 74% van de jongeren. Het percentage jongeren dat regelmatig ontbijt daalt door de jaren heen. In 2016/2017 ontbijt nog 77% van de jongeren regelmatig.

Ontbijten is belangrijk om de spijsvertering op gang te brengen, maar ook voor concentratie. Ontbijten en een gezonde voeding (en voldoende beweging) hebben een positieve invloed op de leerprestaties.

Groente en fruit
Ruim vier op de tien jongeren in Almere eten elke dag groente en drie op de tien eten elke dag fruit.

Drinken van water en gezoete dranken
In Almere drinkt 74% van de jongeren dagelijks water. Om te voorkomen dat jongeren te veel onnodige suikers binnenkrijgen wordt vanuit ‘de Gezonde School’ aanbevolen om water te drinken op school in plaats van gezoete dranken. Toch worden er naast water ook nog veel gezoete dranken gedronken, in Almere geeft 31% van de jongeren aan dagelijks gezoete dranken te drinken.

* ≥ 5 dagen per week

Bewegen
In Almere sport 37% van de jongeren minstens 7 uur per week. Met de gegevens uit de huidige vragenlijst kan niet worden berekend in welke mate jongeren voldoen aan de beweegrichtlijnen, daarom zijn er ook andere indicatoren gebruikt om de mate van beweging te beschrijven. Onder sporten valt sporten in vrije tijd, maar ook gymlessen of sporten bij een vereniging.

Wekelijks sport 64% van de jongeren bij een sportvereniging, sportschool of club. Dit is ongeveer gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

Sporten is belangrijk om de energiebalans in stand te houden. Daarnaast verlaagt sporten het risico op een aantal chronische aandoeningen.

Acht op de tien jongeren zitten dagelijks minstens 2 uur achter een beeldscherm (tv, computer of tablet). Dit is gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

* ≥ 5 dagen per week

Mondhygiëne
In Almere poetst 84% van de jongeren minstens twee keer per dag zijn of haar tanden. Bijna iedereen bezoekt minstens één keer per jaar een tandarts (97%). Een goede mondgezondheid voorkomt dat jongeren last krijgen van pijn, wondjes en ontstekingen.

Seksualiteit
In de puberteit hebben veel jongeren hun eerste ervaringen met seksuele handelingen. Van de jongeren in Almere geeft 6% aan ooit geslachtsgemeenschap te hebben gehad. Van de seksueel actieve jongeren in Almere heeft 58% altijd een condoom gebruikt. Onveilige seks kan leiden tot seksueel overdraagbare aandoeningen of een zwangerschap.

Condoomgebruik wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door de houding van jongeren ten aanzien van condoomgebruik en hun idee over de vaardigheden die nodig zijn om condoomgebruik bespreekbaar te maken. Voorlichting stimuleert condoomgebruik.

Genotmiddelengebruik

Roken
Zeven procent van de jongeren in Almere heeft ooit gerookt. Dit ligt iets onder het Flevolands gemiddelde van 9%. Nicotine is na enkele sigaretten verslavend en veel rokers beginnen op jonge leeftijd al met roken.

Roken is een belangrijke risicofactor voor een aantal ziekten zoals hart- en vaatziekten en longkanker. Slechts 1% van alle jongeren geeft aan wekelijks te hebben gerookt in de afgelopen drie maanden.

Alcohol
Ondanks het verbod voor jongeren onder de 18 jaar om alcohol te kopen (Drank- en horecawet, 2014) heeft in Almere 22% van de jongeren alcohol gedronken in de afgelopen drie maanden. Dit is iets lager dan gemiddeld in Flevoland (25%).

Alcoholgebruik is schadelijk voor de hersenontwikkeling van jongeren. Daarnaast heeft het gebruik van alcohol een negatieve invloed op alcoholmisbruik en -afhankelijkheid op latere leeftijd.

Binge drinken
Drie procent van de jongeren op één avond minstens vijf drankjes gedronken in de afgelopen drie maanden. Dit wordt binge drinken genoemd.

Lachgas
Zes procent van de jongeren geeft aan ooit lachgas gebruikt te hebben. Dit is ongeveer gelijk aan het Flevolands gemiddelde. Landelijk heeft 8% van de 12-16 jarigen ooit lachgas gebruikt. (Van Dorsellaer et al. Jeugd en riskant gedrag 2015. Kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek Scholieren. Trimbos, 2016)

Lachgas is populair onder jongeren en wordt steeds vaker ook gebruikt door jongeren op straat of rondom schoolpleinen. Het inhaleren van lachgas zorgt voor een kortdurende roes. Het gas wordt meestal geïnhaleerd via een ballon. Langdurig en veelvuldig gebruik kan leiden tot een vitamine B12 tekort, waardoor er bloedarmoede of neurologische stoornissen op kunnen treden. [bronvermedling]Trimbos. Factsheet lachgas. Update maart 2018[/bronvermelding]

Cannabis
In Almere heeft 4% van de jongeren weleens cannabis gebruikt. Het gebruik van cannabis vermindert het kortetermijngeheugen en het reactie- en concentratievermogen. Dit kan leiden tot slechtere schoolprestaties, maar ook tot het ontwikkelen van psychische of cognitieve stoornissen op latere leeftijd.

Waterpijp
Bij het roken van een waterpijp komen schadelijke stoffen vrij zoals teer, koolmonoxide en nicotine die verschillende gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. (Trimbos-Instituut: E. Willemse, L. Springvloet, M. van Laar. Factsheet Waterpijp, 2018) Het gebruik van de waterpijp komt het meest voor onder jongeren van 15 jaar en ouder. Van de jongeren in Almere heeft 10% weleens waterpijp gerookt. Dit percentage staat gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

Digitaal mediagebruik

Gamen
Gamen hoort bij deze tijd en games zijn door het gebruik van een smartphone of tablet overal aanwezig. De controle en beheersbaarheid zijn daardoor lastig. Van de jongeren in Almere gamet 22% vrijwel dagelijks.

Tien procent van de jongeren heeft een matig risico op een game verslaving en drie procent heeft een hoog risico. Dit betekent dat deze jongeren het gevoel kunnen hebben dat ze hun gedrag niet meer onder controle hebben en zich zorgen kunnen maken over hun gebruik. De gevolgen van overmatig gamen kunnen zich onder andere uiten in het afraffelen van huiswerk, het verminderen van sociale contacten en concentratieproblemen. (Jellinek: Risico’s van overmatig gamen, 2018. Beschikbaar via: https://www.jellinek.nl/informatie-over-alcohol-drugs/gamen/basisinfo-gamen/risicos-van-gamen/. Geraadpleegd op: 10-01-2019)

Leefomgeving

Omgang met elkaar
In Almere geeft 6% aan weleens te worden gepest. Bij pesten probeert een jongere (of meerdere jongeren) een andere jongere schade toe te brengen. Dit kan fysiek, verbaal of psychologisch zijn. De macht tussen de jongeren is dan ongelijk verdeeld.

Pesten kan ook digitaal plaatsvinden. In Almere is 1% van de jongeren in de afgelopen maanden via internet of telefoon lastiggevallen met vervelende berichten of plaatjes. Jongeren die regelmatig gepest worden hebben vaker gezondheidsklachten en minder zelfvertrouwen.

Eenzaamheid
Van de jongeren in Almere heeft 5% een hoog risico op eenzaamheid. Daarnaast heeft 5% een matig risico. Deze percentages komen overeen met het gemiddelde in Flevoland. Zelfs met veel mensen in de buurt kunnen ze zich eenzaam voelen, bijvoorbeeld doordat ze het gevoel hebben dat anderen niet om hen geven of omdat ze zich niet verbonden voelen met anderen.

Psychische gezondheid

Angst en depressie
In Almere heeft 17% van de jongeren een matig tot hoog risico op depressieve klachten of angststoornissen. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan over jongeren die zich verdrietig of onrustig voelen of niets meer echt leuk vinden. Wanneer jongeren sociaal-emotionele problemen hebben, kan dit negatieve gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren thuis en op school.

Nare gedachten
Om een beter beeld te krijgen van de mentale of geestelijke gezondheid onder jongeren, zijn in de vragenlijst ook vragen opgenomen over suïcidale gedachten. Zeven procent heeft in de afgelopen weken de wens om dood te zijn, vier procent heeft de afgelopen week erover gedacht zichzelf te doden en 4% heeft ooit een poging tot zelfdoding gedaan. Deze percentages zijn gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

Een poging is wat een jongere zelf vindt dat een poging is. Vaak betreft het een handeling waarbij niet noodzakelijkerwijs een arts of ambulance bij betrokken is geweest.

Eetproblemen
Van de jongeren in Almere heeft 7% te maken met een hoog risico op eetproblemen. Daarnaast heeft 11% van de jongeren een matig risico op deze problemen. Hierbij is gekeken naar jongeren die zichzelf te dik vinden terwijl anderen hen dun vinden, jongeren die expres overgeven na het eten, bang zijn de controle te verliezen over de hoeveelheid die zij eten of vinden dat eten hun leven overheerst.

Ongeveer twee keer zoveel meisjes als jongens hebben een hoog risico op eetproblemen in Almere (24% vs. 11%).

Piekeren
Jongeren die piekeren kunnen vaak niet stoppen met nadenken over dingen die er kunnen gebeuren of over dingen die ze lastig vinden. In Almere heeft 5% van de jongeren een matig tot hoog risico op piekeren. Dit is gelijk aan het Flevolands gemiddelde. In deze definitie is rekening gehouden met jongeren die zich zorgen maken, vaak piekeren en niet kunnen stoppen met piekeren.

Slapen
In Almere heeft 17% van de jongeren een hoog risico op slaapproblemen, bijvoorbeeld problemen met wakker worden of met slaperigheid overdag. Dit percentage is iets hoger dan het Flevolands gemiddelde van 15%. Slecht slapen kan ertoe leiden dat psychische problemen makkelijker ontstaan of in stand blijven.

Nare gebeurtenissen
Als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis kunnen jongeren te maken krijgen met posttraumatische stress. Dit kan bijvoorbeeld door er beelden van terug te zien of er aan te denken zonder het te willen. Van de jongeren in Almere heeft 15% in enige mate te maken met of last van een nare gebeurtenis.

Leergedrag

Leergedrag
Het overgrote deel van de jongeren in Almere heeft geen last van leerproblemen (90%). De jongeren in Almere scoren hiermee gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

Faalangst
Zes procent van de jongeren in Almere heeft een enigszins verhoogd risico op faalangst. Dit percentage gelijk aan de rest van Flevoland. Bij 7% van de jongeren in Almere gaat het om een hoog risico.

Als gevolg van faalangst kunnen schoolprestaties negatief worden beïnvloed, ook hangt faalangst vaak samen met het zelfvertrouwen van een jongere.

Algemeen

In Almere hebben 3.841 jongeren een niet-anonieme, digitale vragenlijst over hun gezondheid ingevuld. De jongeren volgen het Vmbo en hoger. De jongeren die praktijkonderwijs volgen, hebben een andere vragenlijst ingevuld.

De vragenlijst is ingevuld door jongeren uit klas 1 en 3 van het Vmbo en jongeren uit klas 2 en 4 van Havo en Vwo. De jongeren zijn eventueel onderzocht door een jeugdverpleegkundige.

Algemene kenmerken
In onderstaande tabel zijn de algemene kenmerken opgenomen van de jongeren in Almere die een vragenlijst hebben ingevuld.

Algemene kenmerken
In onderstaande tabel zijn de algemene kenmerken opgenomen van de jongeren in Almere die een vragenlijst hebben ingevuld.

Toelichting Jij en je Gezondheid
Met ingang van schooljaar 2017-2018 is het FLEMOVO-onderzoek vervangen door het screeningsonderzoek ‘Jij en je gezondheid (JEJG)’ uitgevoerd door Jeugdgezondheidszorg (JGZ) op alle voortgezet onderwijsscholen in Flevoland. Dit onderzoek is bedoeld om jongeren te screenen op gezondheidsproblematiek en indien nodig hen tijdig te kunnen doorverwijzen.

Deze gemeenterapportage is opgesteld op basis van de resultaten van het onderzoek ‘Jij en je Gezondheid 2018-2019’.

Tabellenboek JEJG 2018-2019