In de factsheet Jij en je Gezondheid 2018-2019 staan de resultaten van de jongeren uit gemeente Zeewolde uit klas 1 en 3 van het vmbo en klas 2 en 4 van havo/vwo van het voortgezet onderwijs. U vindt hier informatie over onder andere gezondheid, leefstijl, welzijn en school.

Leeswijzer
Voor het merendeel van de onderwerpen in ‘Jij en je Gezondheid’ wordt de uitkomst van de vragen weergegeven als een risicoscore op het probleem. Om te bepalen of een jongere al dan niet te maken heeft met één van de gezondheidsproblemen, worden in dit rapport de scores ‘matig en hoog risico’ beide gerapporteerd. Voor de buurtmonitor op Een Gezonder Flevoland wordt de combinatie van deze afkapwaarde gebruikt.

Uitgelicht

Voeding
De meeste jongeren in Zeewolde ontbijten regelmatig (89%). In vergelijking met voorgaande jaren is dit percentage iets gedaald. In 2016-2017 ligt dit percentage nog op 92%.

Bewegen
Van de jongeren in Zeewolde sport 57% minstens zeven uur per week. Van de jongeren geeft 89% aan wekelijks bij een sportvereniging of –club te sporten. Beide percentages liggen hoger dan het Flevolandse gemiddelde van respectievelijk 39% en 66%.

Alcohol
Drie op de tien jongeren in Zeewolde hebben alcohol gedronken in de afgelopen drie maanden.

Gamen
Drie op de tien jongeren gamen vrijwel dagelijks. Dat is hoger dan gemiddeld in Flevoland (24%).

Toelichting

Algemene gezondheid

Hoe gaat het met je?
In Zeewolde heeft 95% van de jongeren een goede ervaren gezondheid. Dit is iets hoger dan het Flevolands gemiddelde van 90%.

Kwaliteit van leven gaat over gezondheid en welzijn. Hoe jongeren dit ervaren voorspelt ook de gezondheid in de toekomst. Het gaat om het totaalplaatje: fysiek, emotioneel, sociaal en cognitief.

Voorspellers voor een goede gezondheid zijn het beoefenen van lichamelijke activiteit en het dagelijks eten van groenten. Gedrag als roken en gamen zijn belangrijke voorspellers voor een slechte(re) gezondheid.

Leefgewoonten

Gewicht
Van de jongeren in Zeewolde heeft 9% van de jongeren te maken met (matig) overgewicht.

Gezond gewicht is belangrijk. Jongeren met overgewicht hebben meer kans op een aantal chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten, maar ook op problemen met de psychosociale gezondheid.

Ondergewicht komt daarnaast voor bij tien procent van de jongeren. Jongeren met ondergewicht hebben risico op andere problemen: een tekort aan voedingsstoffen kan leiden tot moeheid, lusteloosheid en concentratieproblemen. De jongeren zijn gemeten en gewogen door een doktersassistente of verpleegkundige. Het gaat hier niet om zelfrapportage.


Voeding
Voeding en voedingsstoffen zijn belangrijk voor een goede energiebalans, de gezondheid en de groei van jongeren.

Ontbijten
Bij een gezond voedingspatroon hoort regelmatig ontbijten. In Zeewolde ontbijt 89% van de jongeren regelmatig. Dit is hoger dan het Flevolands gemiddelde van 74%. Het percentage jongeren dat regelmatig ontbijt daalt door de jaren heen. In het schooljaar 2016/2017 ontbijt nog 92% regelmatig.

Ontbijten is belangrijk om de spijsvertering op gang te brengen, maar ook voor concentratie. Ontbijten en gezonde voeding (en voldoende beweging) hebben een positieve invloed op de leerprestaties.

Groente en fruit
In Zeewolde eet 43% elke dag groente en 35% eet elke dag fruit. Voor groente ligt het percentage in Zeewolde op het gemiddelde van Flevoland. Meer jongeren eten dagelijks fruit in vergelijking met Flevoland (29%).

Drinken van water en gezoete dranken
In Zeewolde drinkt 76% van de jongeren dagelijks water. Om te voorkomen dat jongeren te veel onnodige suikers binnenkrijgen wordt vanuit ‘de Gezonde School’ aanbevolen om water te drinken op school in plaats van gezoete dranken.

Water drinken draagt bij aan gezonde jongeren. Toch worden er naast water ook nog veel gezoete dranken gedronken. In Zeewolde geeft 35% van de jongeren aan dagelijks gezoete dranken te drinken.

* ≥ 5 dagen per week
Bewegen
In Zeewolde sporten bijna 6 op de 10 jongeren minstens zeven uur per week. In Flevoland is dit percentage 39%. Er zijn ook andere indicatoren gebruikt om de mate van beweging te beschrijven omdat met de gegevens uit de huidige vragenlijst niet kan worden berekend in welke mate jongeren voldoen aan de beweegrichtlijnen. Onder sporten valt sporten in vrije tijd, maar ook gymlessen of sporten bij een vereniging.

Negen op de tien sporten wekelijks bij een sportvereniging, sportschool of club. In Flevoland is dit 66%.

Sporten is belangrijk om de energiebalans in stand te houden. Daarnaast verlaagt sporten het risico op een aantal chronische aandoeningen.

Ruim driekwart zit dagelijks minstens 2 uur achter een beeldscherm (tv, computer of tablet). Dit is ongeveer gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

* ≥ 5 dagen per week

Mondgezondheid
In de gemeente Zeewolde poetst 80% van de jongeren minstens twee keer per dag zijn of haar tanden. Bijna iedereen bezoekt minstens één keer per jaar een tandarts (96%). Een goede mondgezondheid voorkomt dat jongeren last krijgen van pijn, wondjes en ontstekingen.

Seksualiteit
In de puberteit hebben veel jongeren hun eerste ervaringen met seksuele handelingen. Het aantal jongeren in Zeewolde dat aangeeft geslachtsgemeenschap gehad te hebben is te laag om weer te geven. In Flevoland heeft 6% van de jongeren ooit geslachtsgemeenschap gehad. Daarvan gebruikt 60% altijd een condoom.

Condoomgebruik wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door de houding van een jongere ten aanzien van condoomgebruik en zijn of haar idee over de vaardigheden die nodig zijn om condoomgebruik bespreekbaar te maken. Voorlichting stimuleert condoomgebruik.

Genotmiddelengebruik

Roken
Zeven procent van de jongeren in Zeewolde heeft ooit gerookt. Dit is vergelijkbaar met het percentage in Flevoland (9%). Nicotine is na enkele sigaretten verslavend en veel rokers beginnen op jonge leeftijd al met roken.

Roken is een belangrijke risicofactor voor een aantal ziekten zoals hart- en vaatziekten en longkanker.

Alcohol
Ondanks het verbod voor jongeren onder de 18 jaar om alcohol te kopen (Drank- en horecawet, 2014) heeft in Zeewolde 30% van de jongeren alcohol gedronken in de afgelopen drie maanden. Dit is iets hoger dan het gemiddelde in Flevoland van 25%.

Alcoholgebruik is schadelijk voor de hersenontwikkeling van jongeren. Daarnaast heeft het gebruik van alcohol een negatieve invloed op alcoholmisbruik en -afhankelijkheid op latere leeftijd.

Binge drinken
In Flevoland heeft 4% van de jongeren minstens vijf drankjes op één avond gedronken in de afgelopen 3 maanden. Dit wordt binge drinken genoemd. In Zeewolde zijn de aantallen jongeren te laag om weer te geven.

Lachgas
Vijf procent van de jongeren geeft aan ooit lachgas gebruikt te hebben. Dit is gelijk aan het Flevolands gemiddelde. Landelijk heeft 8% van de 12-16 jarigen ooit lachgas gebruikt. (Van Dorsellaer et al. Jeugd en riskant gedrag 2015. Kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek Scholieren. Trimbos, 2016)

Lachgas is populair onder jongeren en wordt steeds vaker ook gebruikt door jongeren op straat of rondom schoolpleinen. Het inhaleren van lachgas zorgt voor een kortdurende roes. Het gas wordt meestal geïnhaleerd via een ballon. Langdurig en veelvuldig gebruik kan leiden tot een vitamine B12 tekort, waardoor er bloedarmoede of neurologische stoornissen op kunnen treden. (Trimbos. Factsheet lachgas. Update maart 2018)

Cannabis
In Flevoland heeft 4% van de jongeren weleens cannabis gebruikt. Het aantal jongeren dat cannabis gebruikt is te laag om voor Zeewolde weer te geven.

Het gebruik van cannabis vermindert het kortetermijngeheugen en het reactie- en concentratievermogen. Dit kan leiden tot slechtere schoolprestaties, maar ook tot het ontwikkelen van psychische of cognitieve stoornissen op latere leeftijd.

Waterpijp
Bij het roken van een waterpijp komen schadelijke stoffen vrij zoals teer, koolmonoxide en nicotine die verschillende gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. (Trimbos-Instituut: E. Willemse, L. Springvloet, M. van Laar. Factsheet Waterpijp, 2018) Het gebruik van de waterpijp komt het meest voor onder jongeren van 15 jaar en ouder. Van de jongeren in Zeewolde heeft 8% weleens waterpijp gerookt. In Flevoland is dit 10% van de jongeren.

Digitaal mediagebruik

Gamen
Gamen hoort bij deze tijd en games zijn door het gebruik van de smartphone of tablet overal aanwezig. De controle en beheersbaarheid zijn daardoor lastig. In Zeewolde gamet 30% van de jongeren vrijwel dagelijks. Dit is het hoogste percentage van Flevoland.

Van de jongeren in Zeewolde heeft 90% geen of een laag risico op een gameverslaving. Het risico op een gameverslaving betekent dat jongeren het gevoel kunnen krijgen dat ze het gedrag niet meer onder controle hebben en zich zorgen maken over hun gebruik.

De gevolgen van overmatig gamen kunnen zich onder andere uiten in het afraffelen van huiswerk, het verminderen van sociale contacten en concentratieproblemen. (Jellinek: Risico’s van overmatig gamen, 2018. Beschikbaar via: https://www.jellinek.nl/informatie-over-alcohol-drugs/gamen/basisinfo-gamen/risicos-van-gamen/. Geraadpleegd op: 10-01-2019)

Leefomgeving

Omgang met elkaar
In Zeewolde geeft 5% aan weleens te worden gepest. Bij pesten probeert een jongere (of meerdere jongeren) een andere jongere schade toe te brengen. Dit kan fysiek, verbaal of psychologisch zijn. De macht is tussen jongeren is dan ongelijk verdeeld.

Pesten kan ook digitaal plaatsvinden: in de gemeente Zeewolde is 3% van de jongeren in de afgelopen maanden via internet of telefoon lastiggevallen met vervelende berichten of plaatjes. Jongeren die regelmatig gepest worden hebben vaker gezondheidsklachten en minder zelfvertrouwen.

Eenzaamheid
Van de jongeren in Zeewolde heeft 6% een matig tot hoog risico op eenzaamheid. In Flevoland heeft 10% een matig tot hoog risico op eenzaamheid. Zelfs met veel mensen in de buurt kunnen jongeren zich eenzaam voelen. Bijvoorbeeld doordat ze het gevoel hebben dat anderen niet om hen geven of omdat ze zich niet verbonden voelen met anderen.

Psychische gezondheid

Angst en depressie
In Zeewolde heeft 12% van de jongeren een matig tot hoog risico op depressieve klachten of angststoornissen. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan over jongeren die zich verdrietig of onrustig voelen of niets meer echt leuk vinden. Wanneer jongeren sociaal-emotionele problemen hebben, kan dit negatieve gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren thuis en op school.

Nare gedachten
Om een beter beeld te krijgen van de mentale of geestelijke gezondheid onder jongeren, zijn in de vragenlijst ook vragen opgenomen over suïcidale gedachten. Zes procent van de jongeren in Zeewolde heeft in de afgelopen weken de wens gehad om dood te zijn.

Eetproblemen
Van de jongeren in Zeewolde heeft 4% te maken met een hoog risico op eetproblemen. Daarnaast heeft 6% een verhoogd risico op deze problemen.

Hierbij is gekeken naar jongeren die zichzelf te dik vinden terwijl anderen hen dun vinden, jongeren die expres overgeven na het eten, bang zijn controle te verliezen over de hoeveelheid die zij eten of vinden dat eten hun leven overheerst.

Piekeren
Jongeren die piekeren kunnen vaak niet stoppen met nadenken over dingen die er kunnen gebeuren of over dingen die ze lastig vinden. In Zeewolde heeft 3% van de jongeren een matig tot hoog risico op piekeren.

In deze definitie is rekening gehouden met jongeren die zich zorgen maken, vaak piekeren en niet kunnen stoppen met piekeren.

Slapen
In Zeewolde heeft 10% van de jongeren een hoog risico op slaapproblemen. Daarnaast heeft 13% een matig risico. Dit kunnen bijvoorbeeld problemen met wakker worden of met slaperigheid overdag. De percentages in Flevoland zijn respectievelijk 15% voor een hoog risico en 10% voor een matig risico.

Slecht slapen kan ertoe leiden dat psychische problemen makkelijker ontstaan of in stand blijven.

Nare gebeurtenissen
Als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis kunnen jongeren te maken krijgen met posttraumatische stress. Dit kan bijvoorbeeld door er beelden van terug te zien of er aan te denken zonder het te willen. Van de jongeren in Zeewolde heeft 13% in enige mate te maken met of last van een nare gebeurtenis. In Flevoland is dit percentage 14%.

Leergedrag

Leergedrag
Het overgrote deel van de jongeren in Zeewolde heeft geen last van leerproblemen (90%). Dit is gelijk aan het Flevolands gemiddelde.

Faalangst
De meeste jongeren in Zeewolde hebben een laag risico op faalangst (92%).

Als gevolg van faalangst kunnen schoolprestaties negatief worden beïnvloed, ook hangt faalangst vaak samen met het zelfvertrouwen van een jongere.

Algemeen

In Zeewolde hebben 164 jongeren een niet-anonieme, digitale vragenlijst over hun gezondheid ingevuld. De jongeren volgen het Vmbo en hoger.

De vragenlijst is ingevuld door jongeren uit klas 1 en 3 van het Vmbo en jongeren uit klas 2 van Havo en Vwo. Leerlingen die buiten Flevoland naar school gaan hebben niet deelgenomen aan dit onderzoek. De jongeren zijn eventueel onderzocht door een jeugdverpleegkundige.

Algemene kenmerken
In onderstaande tabel zijn de algemene kenmerken opgenomen van de jongeren in Zeewolde die een vragenlijst hebben ingevuld.

Toelichting Jij en je Gezondheid
Met ingang van schooljaar 2017-2018 is het FLEMOVO-onderzoek vervangen door het screeningsonderzoek ‘Jij en je gezondheid (JEJG)’ uitgevoerd door Jeugdgezondheidszorg (JGZ) op alle voortgezet onderwijsscholen in Flevoland. Dit onderzoek is bedoeld om jongeren te screenen op gezondheidsproblematiek en indien nodig hen tijdig te kunnen doorverwijzen.

Deze gemeenterapportage is opgesteld op basis van de resultaten van het onderzoek ‘Jij en je Gezondheid 2018-2019’.

Tabellenboek JEJG 2018-2019